Maand: december 2018

Als we op onze werkplek arriveren om ons werk te doen, hangen we ons mens zijn niet aan de kapstok. Mensen aan het werk blijven mensen. En – ook al lijken we dat te vergeten in onze super individualistische eeuw – mensen worden mens in relatie met elkaar en hun leefwereld. Bij Groep Talent hoeven medewerkers hun mens-zijn niet achter te laten aan de ingang. Zorgen en verdriet over familieleden of gezondheid, twijfels en angsten over staande blijven in een complexe samenleving: die houden immers niet op als we thuis de deur achter ons dichttrekken. Ruimte durven maken voor de moeilijke dingen maakt deel uit van een waarderende bedrijfscultuur. We spreken erover met Anneke Bauweraerts, Strijkcoach bij ‘t Gerief (sinds juli 2022 heet het bedrijf ‘Contenti’).

Anneke is alleenstaande moeder van drie opgroeiende kinderen. Soms is het een uitdaging, om op je eentje een gezin van speciallekes te runnen. Af en toe loopt er al eens een wiel af. En dat kan zomaar gebeuren op een ogenblik dat je op je werk bent, druk bezig met doen wat je te doen hebt. Op een dag was het voor Anneke zo’n dag. ‘Ik zat aan mijn computer te werken, toen een erg verontrustend telefoontje binnenkwam’, vertelt ze. Voor Anneke stopte de wereld een paar ogenblikken met draaien. De collega’s pakten even haar werk over. Anderen maakten tijd om te luisteren en hielpen nadenken. Anneke kreeg ruimte om een paar noodzakelijke telefoontjes te doen. ‘Toen heb ik ervaren dat het niet alleen het werk is dat telt bij ’t Gerief. Dat het oké is om even je werk opzij te leggen wanneer de moeilijke en dringende dingen van het leven tot voorbij de drempel van de werkplek binnendringen.’

Wat je krijgt, geef je door…

Bij haar team van strijksters is dat niet anders. Afgelopen zomer overleed de schoonvader van een van de strijksters. Haar verlofdagen waren op, en toch: door verdriet overmand blijven werken was amper een optie. Ze moest bij haar familie zijn. ‘Eén dag afwezigheid werd uiteindelijk twee weken’, zegt Anneke. ‘Zo willen we dat doen. We willen dat onze dames ruimte ervaren waarin ze de balans kunnen vinden tussen wat op het werk nodig is en wat thuis aan de orde is.’

“Een directeur wiens deur openstaat: daar begint een menselijke bedrijfscultuur.”

Annekes persoonlijke ervaring – toen haar eigen gezin in een plotse crisissituatie belandde – sterkt haar in die aanpak.  ‘Wat ik heb ervaren, kan ik ook doorgeven. De deur van het bureau van onze directeur staat altijd open. Neem dat gerust letterlijk. Dat lijkt een klein gebaar, maar aan die deur begint een cascade van menswaardige gebaren die wij net daardoor op de werkvloer kunnen doortrekken. Als hij ruimte maakt, is dat een signaal dat we dat zelf voor onze mensen ook kunnen waarmaken.’

… En ook: wat je krijgt, geeft je terug.

Het wemelt van gelijkaardige verhalen in de strijkateliers van ’t Gerief. Waar mensen werken, komen zorgen mee binnen. Anneke vertelt over een medewerkster met een psychische kwetsbaarheid. Dat vraagt ruimte en voortdurend zoeken naar balans. Net als voor een strijkster die leeft met mucoviscidose en elk jaar op kuur moet. Of alleenstaande moeders, die naast hun werk een gezin op hun eentje rechthouden. Ook voor hen: ruimte om alle ballen in de lucht te houden.

En neen, dat is geen eenzijdig geven van werkgeverskant. Je geeft ruimte. Je krijgt een bijzonder cadeau terug. Het geschenk van collegialiteit. Want iedereen die mag ervaren dat anderen inspringen als het nodig is, doet precies hetzelfde als het voor een ander nodig is. Dat maakt het werk prima te organiseren, zonder als leidinggevende voortdurend met regels en afspraken te moeten zwaaien.

“Er wordt amper geprofiteerd van die openheid. En als dat toch dreigt te gebeuren, stap ik met evenveel gemak weer even in de rol van baas.”

Anneke: ‘Of daarvan geprofiteerd wordt? Amper, moet ik zeggen. En als dat toch dreigt binnen te sluipen, dan stap ik zonder problemen weer even in mijn baas-rol en herinner ik mensen aan de afspraken. Zodat de boel vlotjes en eerlijk blijft verlopen.’ De sfeer in de ploeg spreekt voor zich. De resultaten zijn wat ze moeten zijn. De strijk wordt gedaan. Het contact met de klanten zit snor. Omdat in de strijkateliers mensen werken, met mensen en voor mensen.

‘Medewerkers die vroeger niet de kansen hadden om te leren en hun loopbaan te bepalen, moeten dat later wél nog kunnen doen. Dat vind ik ontzettend belangrijk.’ Voor Crista Maes, eindverantwoordelijke van Ten Diensten (sinds juli 2022 heet het bedrijf ‘contenti’) spreekt het vanzelf dat ze de openheid creëert waarin medewerkers kunnen twijfelen over hun werk en durven zoeken naar opleiding of werk dat beter aansluit bij hun dromen. ‘Als mensen willen groeien, dan ga je daar toch niet moeilijk over doen,’ zegt ze, ‘dan ga je dat steunen. Luisteren, vragen stellen, mee denken, advies geven.’ Het is een gedurfde uitspraak vanuit een bedrijf dat diensten in huishoudelijke hulp organiseert. Want op dit deel van de arbeidsmarkt heerst krapte, en dat kost werkgevers flink wat kopzorgen.

‘Poetsen is een zwaar beroep. Neem dat gerust van mij aan. Ik kan dus goed begrijpen dat niet elke huishoudhulp dit werk een leven lang volhoudt. Als dat aan de orde is,  vind ik dat we kansen moeten geven om stappen te zetten naar een professionele toekomst die hen op termijn beter ligt. Ik vind het belangrijk dat mensen de kans krijgen om werk te vinden waar ze voor 100% goesting in hebben.’ Crista stelt het sterk: ze ziet deze open en flexibele houding expliciet als taak van een werkgever in de sociale economie.

‘Ik mag zeggen dat ik ooit iets anders wil, en toch nu hier blijven werken…’

Crista vertelt over Jolien, een jonge vrouw die opleidingskansen miste tijdens haar jeugd. Jolien voelt  het kriebelen om weer te studeren. Ze behaalde alsnog haar diploma middelbaar onderwijs en droomt er nu van om in een opleiding tot medisch administratief bediende te stappen. Crista: ‘Natuurlijk zeggen we dan: ga ervoor Jolien!’ Haar leidinggevende dacht met haar mee: Hoe combineert Jolien studeren met de zorg voor haar baby? Hoe houdt ze in tussentijd financieel het hoofd boven water? Hoe kan Ten Diensten met Jolien samenwerken om die carrièredroom mogelijk te maken? Het draaide erop uit dat Jolien dit besliste: ze zal studeren en tijdelijk aan het werk blijven bij Ten Diensten. Ze maakt de keuze om haar kindje te laten opvangen, zodat mama kan groeien en aan de toekomst kan bouwen.

Als je de deur openhoudt,…

Jolien, een prima huishoudhulp, zal op termijn misschien het bedrijf verlaten. Creëert deze manier van werken dan een zekere drainage van medewerkers? Crista: ‘Ik denk dat net die openheid als een positieve kracht bij ons terugkomt. Onze medewerkers vertellen in hun omgeving over de kansen die ze krijgen. Dat schept vertrouwen bij de mensen. Ik hoop – en denk – dat we net hierdoor een duurzame stroom van nieuwe medewerkers zien bij Ten Diensten.’

“Onze missie zegt: creëer duurzaam werk dicht bij huis.
Er staat niet: maak zoveel mogelijk winst.”

De verantwoordelijke van het dienstenchequebedrijf hanteert de missie als ankerpunt, vertelt ze. ‘Wij zijn opgericht om mensen kansen te bieden op duurzame tewerkstelling. In de missie staat niet dat we veel winst moeten maken. We moeten rendabel zijn, ja, maar binnen die voorwaarde zal de focus altijd zijn: zoveel mogelijk mensen werk bieden. Bij ons, of ergens anders.’ In dat opzicht is elke carrièrestap van een huishoudhulp een realisatie van die missie.

Een typerende manier om naar relaties te kijken

Het gaat om gelijkwaardigheid: relaties tussen werkgever en werknemer waarin respect wederzijds stroomt. Dat op de werkvloer kan gezegd worden wat medewerkers bezig houdt. Dat ze hun twijfels en dromen over hun loopbaan kunnen vertellen. Die behoeften leven sowieso, denkt Crista, je kan die dan maar beter bespreekbaar maken.

“We proberen gelijkwaardige relaties te bouwen bij Ten Diensten. Ja, dat is een alternatief verhaal in de bedrijfswereld.”

‘Sommige medewerkers willen toch groeien. Als je daar geen openheid voor maakt, dan word je daar hoe dan ook op een later moment mee geconfronteerd. Als iemand ultimo komt zeggen dat ze een andere job heeft, komt dat als een verrassing, en dan zitten we met een slordig einde. Een sfeer waarin de dingen wel bespreekbaar zijn, zorgt ervoor dat onze coaches kunnen anticiperen op wat komt. Dan kunnen ze de best mogelijke match tussen gezinnen en huishoudhulpen plannen. Als het afscheid dan toch komt, kan dat op een leuke manier. Voor ons, en voor onze klanten.’

 

‘Werner, Ik wil absoluut dat je me binnenlaat en dat we kunnen bespreken wat er aan de hand is.’ Paul Goossens, personeelsverantwoordelijke bij Boskat staat aan Werners voordeur, want ze hadden hem al een  tijd niet meer gezien op het werk. Werner verwittigde niet, pakte zijn telefoon niet op. Paul werd ongerust. Contact maken blijkt niet eenvoudig, Werner wil liefst niemand zien en de voordeur dichtlaten… maar dat is nu net het probleem.
‘Werner, ik weet dat je wil dat ik wegga, maar dat doet er niet toe, eerst spreken we mekaar. Ik reken erop dat je me binnen laat.’ Na veel aarzelen en aandringen zitten Werner en Paul dan toch samen in de woonkamer. Veel wordt er niet gezegd. Tenzij iets in de zin van:  ‘Werner, we beginnen er terug aan, ik reken op jou.  De collega’s verwachten je en ik mag niet zonder jou terugkomen.  Jij bent te belangrijk voor ons. Binnen een half uur zijn we weg, maak je klaar.’

 

Deze ontmoeting loopt niet via plan of procedure. Paul blikt terug: ‘Misschien is het niet slim om als personeelsverantwoordelijke zomaar naar een werknemer thuis te rijden en mij daar als het ware  op te dringen. En aan de andere kant: een actie als deze heeft meer te maken met verbondenheid en mekaar belangrijk vinden dan met het strikt toepassen van het arbeidsreglement.’

Regels, procedures en menselijkheid

Regels en procedures zijn voor leidinggevenden een houvast. In het geval van Werner zou dat betekenen dat hij een schorsing had moeten krijgen. Paul: ‘Een straf als het ware, een die pijn doet maar ook voelt als een afwijzing. Als ik in deze situatie zou denken vanuit de regels, dan zou de cirkel enerzijds correct rond gemaakt worden, of – en dat zag ik als een reëel risico – dan zou de cirkel breken.

“Een actie als deze heeft meer te maken met mekaar belangrijk vinden dan met het strikt toepassen van regels. Om de cirkel niet te doen breken.”

De collega’s waren blij dat Werner terug was en hebben dat ook laten voelen. ‘Vanuit het beleid hebben we stil gestaan bij de vraag hoe we in de toekomst kunnen vermijden dat een medewerker op een moeilijk moment plots wegblijft. En vooral: we hebben Werner bedankt omdat hij terug aan boord kwam en de deur voor ons en vooral voor hemzelf opende.’

 Het spanningsveld tussen regels en eerlijkheid

Paul: ‘Onze arbeiders houden zich niet bezig met vergelijken, met klagen dat iemand dit krijgt en een ander dat. Zij weten dat we in Boskat iedereen proberen te geven wat hij of zij nodig heeft.
We volgen hier de regels van de natuur waar ook iedereen krijgt wat nodig is. Wie wat nodig heeft is vaak erg verschillend maar net dat leidt ook tot schoonheid en diversiteit in de natuur.

“We volgen hier de regels van de natuur. Waarin iedereen krijgt wat hij nodig heeft. En dat is vaak verschillend.”

Helaas, hoe langer iemand naar school geweest is, hoe moeilijker het wordt om dat uit te leggen. Hoe slimmer mensen zijn, hoe meer ze vinden dat eerlijkheid moet omgezet worden in rechtvaardigheid. En met rechtvaardigheid bedoelen ze dan dat iedereen hetzelfde moet krijgen en identiek moet behandeld worden. Dan worden regels belangrijker dan mensen, en daar krijg ik koude rillingen van.’

En Werner? Hij is blijven verbazen

Werner is blijven groeien, maand na maand. Paul: ‘Op dit moment werkt hij vaak zonder begeleider, omdat hij bewezen heeft dat hij dat kan. Hij laat zien dat hij dat vertrouwen waard is, als mens en als professional. De vele diploma’s die bij Boskat behaalde, zijn daar getuigen van. Zijn belangrijkste getuigschrift zou kunnen zijn dat we op hem kunnen rekenen. En dat is net te moeilijk om op papier te zetten. Dat lezen we in mekaars ogen.’

Wie heeft er nu voor wie gezorgd, vragen we Paul. ‘Geen idee eigenlijk. Voor Werner heeft het veel betekend en deugd gedaan dat hij niet is afgerekend op fouten en vertrouwen kreeg. Voor de collega’s heeft het veel betekend en deugd gedaan dat Werner is blijven groeien en zijn leven in handen heeft genomen. Ach, als we terugkijken naar bepaalde momenten in het verleden, lijkt de balans geregeld uit evenwicht. Gelukkig is op die momenten niemand vloekend weggelopen. Nu is de balans perfect in evenwicht.  Althans op dit moment.’