Je zou niet willen ruilen met de moeilijke tijd waar Ruben Leysen jarenlang doorheen ging. Een lange onzekere periode van pijn zonder diagnose. Pijn die je tot stilstand brengt. Aan je bed kluistert. Onverklaarbaar is. Jaren waarin je zoekt, deskundigen van alle slag raadpleegt, probeert recht te krabbelen en altijd weer je pogingen moet staken. Leven met jezelf wanneer je alles hebt opgegeven wat je lief was: voor Ruben kon het niet anders. Gaandeweg moest hij het fitnessen, lopen, fietsen en tenslotte zelfs zijn werk loslaten. In de plaats kwam nog meer pijn, piekeren en proberen zin te geven aan de dagen. Uiteindelijk vond Ruben via de Mind-Body Unit van het Leuvens universitaire ziekenhuis de weg naar een Psychosociaal revalidatiecentrum, therapie, begeleiding bij een psychologe en GTB. Hij vond ook de weg naar de Kringloopwinkel, waar hij nu vrijwillig meewerkt in het TrashDesign atelier.
‘Alle ups en downs in rekening gebracht, evolueert het nu de goede kant uit’, vertelt Ruben. Bij TrashDesign maken medewerkers van oude meubelen en gerecycleerde materialen nieuwe producten. Zoals een gloednieuwe tafel op een oud onderstel bijvoorbeeld. Of, zoals nu, een reeks schildersezels gemaakt van palettenhout. ‘Ik hou van dit werk, van de materialen, en van het idee dat we afgedankte spullen een heel nieuw leven kunnen geven’ zegt Ruben.
“Ik hou van dit werk, van de materialen, van het idee dat we afgedankte spullen een heel nieuw leven kunnen geven.”
Voorzichtig vrijwilligerswerk
Drie jaar geleden begon Rubens engagement bij de Kringwinkel voorzichtig, met een halve dag per week. Nu zijn dat al twee en een halve dagen. Terug aansluiting vinden in de werkwereld is een uitdaging van lange adem. Voor Ruben betekent het: zijn persoonlijke uitdagingen in de ogen durven kijken. Perfectionisme bijvoorbeeld, en daar – fouten makend en toch doorzettend – zijn weg in vinden. Of omgaan met schuldgevoel dat zwaar weegt wanneer zijn werktempo nog niet is wat hij vindt dat het zou moeten zijn.
Zoals toen die keer, toen TrashDesign gevraagd werd enkele houten urnen te maken voor een begrafenisondernemer. Ruben kreeg die opdracht, omdat de collega’s dachten dat die werkelijk bij ‘m paste. Omdat het over een nieuwe taak ging, wilde TrashDesign goed registreren hoeveel werktijd de productie van zo’n urne zou kosten. ‘Dus moest ik mijn werkuren nauwgezet bijhouden. Terwijl ik op dat moment vreselijk worstelde met mijn oordeel over mijn werktempo. Ik kan je zeggen: dat heeft me tonnen frustratie en kwaadheid op mezelf gekost.’
Zelfzorg en geduldig leren
‘Maar frustratie en kwaadheid vragen 80% van mijn mentaal vermogen, waardoor er nog maar 20% ruimte in mijn hoofd overblijft om te kunnen focussen op mijn werk’, zegt Ruben. Welke uitweg vindt een mens daarin, vraag ik hem. ‘Zelfzorg’, zegt Ruben. ‘Mezelf niet blijven pushen en onder hoogspanning drijven, maar mezelf gunnen dat leren tijd vraagt. Me deze geduldige weg naar werk toestaan, hoe hobbelig die ook is. ’ In schematherapie leert hij gedachten herkennen die hem in de weg zitten en stress veroorzaken.
“Als het hier fout gaat, dan beginnen we gewoon opnieuw. Ik noem dat ‘oefentijd’, tijd die ik krijg om te groeien als mens en als werknemer.”
‘Alle dingen die vroeger misliepen, kan ik nu geduldig leren wel goed te doen’, zegt Ruben. Omdat fouten maken geen punt is bij TrashDesign. ‘Als het fout gaat, beginnen we hier gewoon opnieuw.’ Ruben leeft en werkt in oefentijd, zoals hij het zelf benoemt. ‘Oefentijd om te groeien als mens en als werknemer.’ Oefenen met sociale uitdagingen, zoals opkomen voor zichzelf zonder een ander te schofferen. Oefenen ook met een gezond perfectionisme, dat een kracht is en een mens sterker maakt. Ongezond perfectionisme doet net het omgekeerde.
Van afval naar een woonkamer
Vrijwillig bezig zijn bij de Kringloopwinkel betekent veel. Naast oefentijd, vindt Ruben er een daginvulling, structuur en bouwt hij de handigheid op om dingen de creëren waar hij trots op kan zijn. ‘Zoals die tafel die ik maakte, en die nu in de woonkamer staat bij mensen thuis. Ze stuurden ons daarvan een foto. Dan denk ik yes, dit is echt mijn ding. Ik maak hier een verschil. En daar, in dat gezin zitten elke dag mensen aan een tafel zitten die ik maakte.’ Want is dat niet top, dat je van zogenaamd afval iets mooi kunt maken? Iets van massief hout, dat natuurlijk is, prachtige houttekeningen heeft en rust geeft door er gewoon naar te kijken? ‘Op die manier haal je toch de natuur in je huis’, lacht Ruben.
Upcycling, de goeie golf
Stilaan durft Ruben geloven dat hij ooit weer betaald werk kan doen. ‘Ik zit op een goeie golf nu, en ik hou de optie open om rustig naar een echte job te groeien.’ Hij volgt een avondopleiding tot fietshersteller. Hij wil kunnen herstellen wat kapot gaat aan een fiets, maar – liever nog – oude fietsen een eigentijds leven geven. De microbe van TrashDesign heeft ‘m te pakken. Bruikbare spullen creëren uit afval is top, en dat kan ook met oude fietsen. Upcycling, right?
“Ik zit op een goeie golf nu, en ik hou de optie open om rustig naar een echte job te groeien.”
Dromen trekken ons vooruit. Ze geven ons kracht om te blijven oefenen. Om met open blik te kunnen kijken naar elke grote en kleine vordering we onderweg maken. Ik leer het van Ruben. ‘Er is al veel wat echt goed gaat in mijn leven. Ik heb een vriendin. Ik kan weer fietsen, eens naar een concert af en toe, of een weekendje weg. Ik ben weer een vrij mens.’
